De laatste tijd hoor ik het vaak van ouders. Dat er meer ruzie is in huis. Tussen hun kinderen onderling of tussen een kind en (een van) de ouders. Vervelend! Juist nu je vanwege corona zo op elkaars lip zit en op elkaar aangewezen bent. Nog minimaal drie weken … Hoe keer je het tij?
Op zoek naar een nieuwe balans
Eigenlijk is het wel logisch dat er nu meer ruzie is in je gezin: het evenwicht is zoek. Waar iedereen dag in dag uit zijn eigen weg ging naar school en werk, is dat nu allemaal geconcentreerd in huis. In ieder geval voor je kind: kindzijn en leerlingzijn vallen samen met ‘thuis’. En als de wereld voor één van de gezinsleden verandert, dan veranderen de verhoudingen in het hele gezin. Er is namelijk onrust bij je kind, dus is je kind uit evenwicht. En je kind gaat een nieuwe balans zoeken. En dat gaat gepaard met krachtmetingen, die voor ieder gezinslid voelbaar of zichtbaar zijn: ruzie.
Ruzie maken is contact zoeken
Ruzie is dus niet zozeer een poging om het leven van de ander zuur te maken. Eerder is ruzie een manier van je kind om contact te maken met jou als ouder. Direct via ruzie met jou. Of indirect via een ruzie met een broertje of zusje. Je kind heeft vaak nog niet het vermogen om al te weten dat die onrust van binnen te maken heeft met uit balans zijn. Bijvoorbeeld door het niet meer naar school kunnen. Of door de dubbele pet die je kind nu thuis op heeft. Maar toch is je kind op zoek naar een nieuw evenwicht en wil daar hulp bij. Je kind weet niet hoe; de situatie is immers nieuw. Dus wat is dan de beste manier om aandacht van je ouders te krijgen?! Inderdaad via schreeuwen, schelden, beledigen, klikken, verongelijkt zijn, duwen, slaan, afpakken, gooien. Kortom: door ruzie te maken.
Dwars zijn of dwars zitten
Je kind hoopt met het gedrag dat jij meteen reageert. En dat doen wij ouders natuurlijk! We springen er bovenop en … duiken vaak de inhoud van de ruzie zelf in. Hartstikke logisch: want dat is hetgeen wat zichtbaar en hoorbaar is. Dus je reageert met iets te zeggen van de manier waarop je kind aandacht vraagt. Of je vraagt je kinderen wat er is gebeurd. Met andere woorden: je praat over het gedrag (de ruzie) of de inhoud. Het echte probleem waar je kind jouw hulp bij nodig heeft, komt nog niet aan bod: het échte gevoel van binnen. Met als gevolg: morgen weer een ruzie en daarna weer. Want je kind weet nog niet hoe het anders met dat nare gevoel om kan gaan, hoe die balans er weer kan komen. En zo ontstaat waar veel ouders last van hebben: meer geruzie tussen kinderen of boos gedrag naar jou als ouder (= ruzie met jou).
Hoe zien die ruzies er uit?
Jij als ouder hebt vaak het gevoel dat die ruzies nergens over gaan. Bijvoorbeeld als de oudste claimt: ‘mam, hij zit weer aan mijn speelgoed’! Of als de ander iets beledigends zegt: ‘die onesie is echt voor babies’. Of: ‘waarom moet ik altijd alles opruimen!’. Toch is dit nodig voor je kind om jouw aandacht te trekken voor het échte probleem dat je kind nog niet precies kan verwoorden. Daarvoor moet jij op onderzoek uit. Hoe doe je dat het handigst?
Je kind helpen bij ruzie
Wat je eigenlijk wil, is je kind helpen met wat hem of haar dwarszit van binnen. Dus … de uitingsvorm -de ruzie- is helemaal niet interessant. Hoe zou het voor je zijn als je daar dan ook helemaal geen aandacht aan geeft? Door het gesprek over de aanleiding of schuldvraag van de ruzie over te slaan… Dat zou je vast een hoop energie en ‘gemits’ en ‘gemaar’ schelen. Over wie er begon en wie er gelijk heeft… Een hele discussie blijft je gespaard! Maar … je wil wel dat je kind leert dat er betere manieren zijn om aandacht te vragen voor een probleem. Inderdaad! En dat ga je ook doen.
Hoe doe je dat?
Je kan je kinderen helpen door het hulp vragen te demonstreren: ga rustig naar je kind toe. ‘volgens mij voelen jullie je allebei niet fijn’. En vraag dan wat hij of zij wil: ‘Wat wil je liever? Doorgaan met ruzie maken? Of wil je liever samen kijken hoe je je weer een fijn kan voelen?’. En dan stap je over naar de ander: ‘En jij voelt je ook niet fijn, wat wil jij?’. Je laat hiermee meteen zien aan je kinderen, dat jij begrijpt waar de ruzie voor bedoeld was. Dat het een roep om aandacht was voor een naar gevoel. Je kind voelt zich onmiddellijk gezien en gehoord en wordt zich bewust van het nare gevoel van binnen. Je kan dan rustig gaan zitten met je kinderen. En vragen wat dat nare gevoel van binnen te vertellen heeft of eigenlijk wil. Hoe voelt dat nare gevoel zich eigenlijk? Verdrietig of bang? Of misschien machteloos (boos en verdrietig tegelijk). Zo help je je kind bewust te worden van zijn of haar gevoel. En die van een ander. En daarna kun je je kind leren om te gaan met dat nare gevoel: troosten als het gevoel verdriet is. Veiligheid bieden bij angst. En oplossingen als er machteloosheid is.
Stilstaan bij het gevoel
Iedere keer dat je kind daarna weer ruzie maakt om aandacht te krijgen, herinner jij hem of haar liefdevol aan het nare gevoel bij zichzelf: ‘hé, er is weer een naar gevoel van binnen dat graag jouw aandacht wil. Zullen we daar eens even bij stilstaan’. Zo help je je kind iedere keer weer sneller en beter te voelen dat er bij zichzelf iets dwars zit. En gaat je kind steeds sneller om jouw hulp vragen als hem of haar iets dwarszit. Waardoor ruzies vanzelf minder worden, want je kind heeft die manier niet meer nodig om aandacht te vragen.
Ik wens jou een mooie ruzie toe
Een moeder die ik hier eens mee hielp, mailde me later: ‘ik kijk nu zo anders naar een ruzie van de kids! Veel zachter. Het is niet langer een bron van ergernis meer voor me. Het levert me mooie gesprekken op in plaats van ellenlange discussies en gedoe’. Daarom wens ik jou ook een mooie ruzie toe in de komende weken. Zodat ook jouw kind de kans krijgt zich bewust te worden dat er iets dwarszit in hem of haar zelf. Om samen met jou te leren zelf weer een nieuwe balans te vinden. En een gelukkig en blij kind te zijn.