Hoe kan het toch dat je kind het in de zomervakantie met gemak volhoudt tot 21.30 uur of misschien wel 22.30 uur, terwijl hij of zij normaal gesproken meteen in slaap valt om 19.30 uur? Is dat gewenning? Maar waarom lukt het dan niet om je kind aan het einde van de vakantie weer ’terug te wennen’?
Niet te genieten
Mijn kinderen gingen bijna altijd om 19 uur naar bed. ‘Want dat hebben ze nodig’, dacht ik. En: ‘anders zijn ze morgen niet te genieten’. Dat was voor mijn kinderen ook vaak waar. Als we net iets te lang op een feestje bleven hangen, dan konden we de klok erop gelijk zetten, dat op een gegeven moment eentje een enorme huilbui kreeg of boos werd om niks. En toch … als ik eerlijk ben, was dat niet altijd zo. In de zomervakantie was dat anders. Ongemerkt waren de bedtijden na een week of twee steevast een uur tot twee uur later. Geen enkel probleem. Geen scenes, geen gedoe. Gewenning, hield ik me altijd voor. Maar eigenlijk klopte dat niet, want de ochtenden ‘gewenden’ niet mee: ze waren altijd om de normale tijd wakker. En hoe ik aan het einde van de vakantie ook mijn best deed om ze ’s avonds weer op de normale tijd naar bed te laten gaan, het lukte nooit écht.
Zonnetje
Stomverbaasd was ik toen ik jaren later een neefje van nog geen 4 om 22.30 nog vrolijk op het vakantiepark zag rondlopen. Ik kon niet geloven dat dat ‘goed’ voor hem was. Ik was er van overtuigd dat hij de volgende dag en anders de dag erna niet te genieten zou zijn. Niets was minder waar; we hebben tien dagen samen vakantie gevierd en elke dag ging deze 3,5-jarige niet voor 22.30 uur naar bed en stond hij op rond 7.30 uur. Hij was tien dagen lang een zonnetje. Hoe dat kan? Zo’n verschil met mijn kinderen en met zijn normale bedtijd?
Go with the flow
Het is in de eerste plaats de veranderde situatie waar het lichaam van je kind in de vakanties aan went, niet zozeer de gewenning aan het later slapen gaan. Zou je kind tijdens schoolweken ineens om 22.30 uur naar bed gaan, dan heeft je kind daar de volgende dag wél last van. Want de situatie, het schoolgaan en andere clubjes is niet veranderd. In de vakantie wel. Dan heeft je kind namelijk niet meer dagelijks 30 andere kinderen om je heen, hoeft hij of zij even niet meer cognitief te leren, is er even geen gerace naar clubjes meer. De situatie is go with the flow en daar ‘trekt’ je kind het langer op. Tijdens de vakantie kan je kind zélf bepalen wanneer het even iets rustigs gaat doen om bij te komen, in plaats dat je kind het ritme van school of clubjes moet volgen. Dat scheelt bakken met energie, want de tank raakt dan niet zo snel leeg en is ook sneller bijgeladen.
Ritme
Het is dus logisch dat je kind aan het einde van de vakantie niet makkelijk in het oude ritme terug te krijgen is, want de situatie is (nog) niet veranderd. Hierdoor heeft het lichaam van je kind nog geen andere signalen gekregen dan tijdens de andere vakantiedagen. Zonder de moeheidssignalen, geeft het lichaam ook geen signalen af om eerder te gaan slapen. In twee of drie dagen afschakelen van 21.30 uur naar 19.30 uur, lukt dan dus ook niet. En als het al lukt om je kind wel eerder in bed te krijgen, ligt hij of zij nog een lange tijd naar het plafond te staren totdat het de vakantieslaaptijd is. Of staat hij of zij om het kwartier weer naast je met de mededeling niet te kunnen slapen. Hoe effectief is dat?
Kort lontje
Pas als je kind in de eerste schoolweek weer moe wordt van de vele indrukken, het leren, de opgestarte clubjes en de nieuwe juf, pas dan komt het lichaam weer in beweging en gaat het signalen voor verandering afgeven aan je kind. Jij merkt het doordat je kind een kort lontje heeft of snel huilerig is. Dàt zijn de tekenen om je kind eerder naar bed te doen. Natuurlijk is het wel handig om je kind tegen het einde van de vakantie eerder naar bed te brengen. Maar doe dat dan in kleine stapjes van steeds een kwartier. Zo is die verandering voor het lichaam van je kind nog bij te benen. En accepteer dat je zondagavond misschien nog niet terug bent op de ‘normale’ bedtijd. Volg het ritme van je kind, dan komt het ritme voor school vanzelf. Ieder kind is anders, zoals mijn neefje ons liet zien. En ieder lichaam van ieder kind is prima in staat zijn of haar eigen grens te voelen en aan te geven. Misschien niet altijd nog met ‘ik ben moe’, maar ook een huilbui of woede is een manier van communiceren van je kind dat het nu ‘op’ is. Dus luister naar je kind en go with the flow in deze eerste opstartweken.
leonie
P.S: Vaak zie je in korte schoolvakanties het terug-in-het-ritme-probleem niet bij je kind. Die vakanties zijn voor veel kinderen te kort om een andere slaapbehoefte (lees: latere) te krijgen. Het lichaam trekt in deze vakanties ‘bij’ van de schoolweken. Dus vaak hoef je in de korte schoolvakanties niets te veranderen aan de bedtijden. Kinderen wíllen dan wel vaak langer opblijven, maar dat is een wens en niet een lichaamsbehoefte.
P.S2: Heb jij geen last van ritmegedoe? Wat heerlijk! Misschien zit jij meer met gedoe en gehaast in de ochtend en heb jij meer iets aan deze tips over ontspannen ochtenden waar ik eerder een blog over schreef.